Ortopedyczna Terapia Manualna Kaltenborna i Evjentha to metoda postępowania fizjoterapeutycznego opracowana przez dwóch norweskich fizjoterapeutów: Freddyego M. Kaltenborna oraz Olafa Evjentha. Zawiera kompleksowy system badania i leczenia pacjentów z ortopedycznymi dysfunkcjami narządu ruchu.

Przy pomocy terapii manualnej leczymy struktury bierne i czynne aparatu ruchu tj. mięśnie, nerwy i stawy. Techniki jakie wykorzystujemy w leczeniu to, mobilizacje stawowe, manipulacje, masaż, rozciąganie mięśni i ćwiczenia. Do leczenia tkanek miękkich stosuje się dwa rodzaje masażu oraz rozciąganie mięśni.

  • masaż poprzeczny to punktowe rozcieranie w poprzek przebiegu włókien podrażnionego ścięgna lub brzuśćca mięśnia, przyczepu ścięgna do kości, więzadła. W zależności od czasu wykonywania daje efekt przeciwbólowy bądź przeciwzapalny.

  • masaż funkcyjny – to masaż mięśnia w połączeniu z ruchem w stawie. Stosuje się go zarówno w przypadku dysfunkcji mięśnia jak i stawu. Podczas tego masażu mięsień jest uciskany oraz rozciągany. Masaż ten zmniejsza tkliwość tkanek miękkich oraz poprawia ich mobilność.

  • rozciąganie mięśni – kiedy mięsień uległ skróceniu prowadzi to do zaburzenia jego funkcji i dolegliwości bólowych. Rozciąganie mięśni przywraca ich pierwotną długość, elastyczność i prawidłowe funkcjonowanie.

W przypadku kiedy mamy do czynienia ze zmniejszeniem zakresu ruchomości w stawie (hypomobilność) na skutek przykurczenia torebki stawowej stosujemy techniki mobilizacji lub manipulacji stawów.

  1. mobilizacja – technika ta polega na wolnym rozciągnięciu torebki stawowej. W manualnej mobilizacji stawów rozróżnia się mobilizację z użyciem trakcji oraz mobilizację z użyciem ślizgu. Za pomocą obu tych technik próbuje się przywrócić upośledzony ślizg w stawie.

  2. manipulacja – to szybka technika uruchamiająca zablokowany staw. Często podczas stosowania tej techniki słyszalne jest kliknięcie w stawie.

Neuromobilizacje
W obrębie układu nerwowego również może dojść do zaburzeń na skutek obrzęku, krwiaka, podrażnienia tkanek otaczających. W celu zdiagnozowania czy przyczyną dolegliwości bólowych jest tkanka miękka lub nerw wykonujemy testy napięciowe. W terapii wykorzystujemy neuromobilizację ślizgową, która ma na celu przywrócenie prawidłowej ruchomości nerwów względem otaczających tkanek. W przypadku normalizacji napięcia wzdłuż nerwu wykonujemy neuromobilizacje napięciowe.

Ćwiczenia
W zależności od rodzaju dysfunkcji stawu pacjent wykonuje ściśle określone ćwiczenia. W przypadku patologicznie zwiększonej ruchomości stawu (hipermobilność) zalecane są ćwiczenia wzmacniające mięśnie stabilizujące staw oraz ćwiczenia proprioreceptywne. Jeżeli występuje ograniczenie ruchomości stawu (hypomobilność) wskazane są ćwiczenia zwiększające ruchomość.

Terapia manualna wg koncepcji Kaltenborna i Evjenth’a wykorzystywana jest do leczenia następujących schorzeń:

  • dysfunkcja kręgosłupa i żeber
  • dyskopatia
  • rwa kulszowa i ramienna
  • urazy, skręcenia, złamania, zablokowania
  • ból kręgosłupa
  • ból głowy, zawroty głowy
  • ból mięśni obręczy barkowej
  • mrowienie, drętwienie palców ręki lub stopy
  • neuralgia żebrowa
  • TOS (thoracic outlet syndrom) zespół górnego otworu klatki piersiowej lub zespół mięśni pochyłych
  • uraz biczowy kręgosłupa szyjnego (whiplash)
  • ograniczenia zakresów ruchu w stawach po urazach, złamaniach, zwichnięciach, skręceniach, zabiegach operacyjnych
  • PHS (periarthropathia humeroscapularis) zespół bolesnego barku
  • łokieć tenisisty, gofisty
  • zespół cieśni nadgarstka
  • po zabiegach operacyjnych: endoprotezoplastyka stawu biodrowego, endoprotezoplastyka stawu kolanowego, rekonstrukcja więzadła krzyżowego
  • przedniego i tylnego, uszkodzenie łąkotek, zespolenie ścięgna Achillesa.